Լուրեր

Առաջին անգամ Թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդության (ԹՔՕՀ) դեմ պայքարի համաշխարհային օրն օրացույցում հայտնվել է 2002թ. Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) և ԹՔՕՀ գլոբալ նախաձեռնության (GOLD) համատեղ ջանքերի շնորհիվ:  Ամեն տարի աշխարհի ավելի քան 50 երկրներում կազմակերպիչներն իրականացնում են միջոցառումներ ՝ այդ օրը դարձնելով ԹՔՕՀ իրազեկման և կրթության ամենակարևոր օր, որն այս տարի ունի իր յուրօրինակ կարգախոսը՝ «Բոլորս միասին վերջ տանք ԹՔՕՀ-ին» (All together to end of COPD):

ԹՔՕՀ-ը թոքերի քրոնիկ բորբոքային պրոգրեսիվող հիվանդություն է, որը առաջացնում է օդի հոսքի կայուն խանգարում, ինչը, սակայն, հնարավոր է կանխարգելել:

«Նաիրի» ԲԿ թոքաբան Իրինա Խաչատրյանը ներկայացնում է, որ հիվանդության զարգացման հիմնական պատճառներն են` ծխելը, ծխախոտի ծուխը, օդի աղտոտվածությունը, ցնդող քիմիական նյութերը և կենցաղային վնասակար այլ պայմանները: Մտահոգիչ է, որ Հայաստանի չափահաս տղամարդկանց կեսից քիչ ավելին ծխող է:

ԱՀԿ տվյալներով աշխարհում ԹՔՕՀ տարածվածությունը կազմում է շուրջ 10.1% և մահացությամբ 4-րդն է: ԱՀԿ կանխատեսումներով 2030թ. ԹՔՕՀ-ն աշխարհում մահվան պատճառների շարքում կզբաղեցնի 3-րդ հորիզոնականը:

Հայաստանում հիվանդացության ցուցանիշը կազմում է 6.2%։ Բանն այն է, որ հիվանդությունը սկզբնական փուլում հաճախ ընթանում է ոչ տիպիկ նշաններով և ուշ է ախտորոշվում։

Ինչպե՞ս կանխարգելել ԹՔՕՀ-ը:

• հրաժարվել ծխելուց,
• խուսափել ծխախոտի երկրորդային ծխից,
• շատ ժամանակ անցկացնել մաքուր օդում,
• խուսափել հաճախակի շնչառական վարակներից,
• խուսափել օդում քիմիական ցնդող նյութերից և արդյունաբերական փոշուց,
• օգտագործել առողջ սնունդ և ստեղծել կենցաղային բարենպաստ պայմաններ։

Հարկ է դիմել բժշկի/թոքաբանի հետևյալ գանգատների դեպքում.

• երկարատև՝ 2 ամիս և ավելի տևող հազ,
• առատ, կպչուն լորձային խորխ,
• հևոց, դժվարաշնչություն,
• ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության հարկադրական սահմանափակում,
• լսելի խզզոցներ` շնչառության ժամանակ։

Եթե արդեն ախտորոշվել է թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն, անհրաժեշտ է.

• բժշկի/թոքաբանի մշտական հսկողություն,
• սբպիրոմետրիա. շնչառության ֆունկցիոնալ թեստ,
• նշանակված դեղերի կանոնավոր ընդունում,
• ծխախոտից հրաժարում,
• առողջ կենսակերպ՝ առողջ սնունդ, ֆիզիկական ակտիվություն։

Նաիրի ԲԿ թոքային ծառայությունը հագեցած է բոլոր անհրաժեշտ գործիքային և լաբորատոր հետազոտության միջոցներով, իսկ անհրաժեշտության դեպքում` հիվանդության ախտորոշումը, բուժումը և վարումն իրականացվում է աշխարհի առաջատար փորձի կիրառումով։ Հարկ է նշել, որ վերջերս Եվրոպական ռեսպիրատոր միությունում ներկայացվեց ԹՔՕՀ բուժմանը վերաբերվող ավելի քան 2,5 տարի տևած հետազոտության հայաստանյան արդյունքները, որոնք բարձր գնահատականի արժանացան հանձնաժողովի կողմից ու նոր հորիզոնների և համագործակցությունների սկիզբ կդառնան: